Ludzkie oko jest w stanie wyraźnie widzieć obiekty znajdujące się w różnych odległościach – zarówno książkę czy ekran telefonu, jak i jadący w oddali samochód. Jest to możliwe dzięki akomodacji oka. To złożony proces, który u niektórych pacjentów nie przebiega prawidłowo. Czym jest, jakie są przyczyny i oczywiście jak rozpoznać zaburzenia akomodacji oka?
Czym jest akomodacja oka?
Akomodacja oka, czyli nastawność, to proces, w którym oko dostosowuje się do patrzenia na obiekty znajdujące się w różnych odległościach. Jest to możliwe dzięki temu, że soczewka oka jest elastyczna i zmienia się jej kształt. Dzieje się to w wyniku skurczu mięśnia rzęskowego.
Prawidłowa akomodacja wzroku polega na tym, że w wyniku skurczu mięśnia rzęskowego soczewka oka nabiera bardziej kulistego kształtu. Poprawna reakcja oka jest całkowicie naturalna, jednak u niektórych pacjentów dochodzi do jej zaburzeń. Zwłaszcza tych starszych. Jeżeli pacjent ma problem z wyostrzeniem widzenia podczas przenoszenia wzroku z obiektów położonych daleko na te znajdujące się bliżej, lub odwrotnie, wówczas mówi się o niesprawności akomodacji.
Objawy zaburzenia akomodacji oka
Chcąc leczyć zaburzenia akomodacji oka, trzeba je najpierw zdiagnozować. Jeśli soczewka oka traci elastyczność, jej zdolność akomodacji maleje. Efekt ten pojawia się nie tylko z wiekiem – problemy mogą mieć też inne podłoże, dlatego należy je skonsultować z lekarzem.
Najczęstsze objawy tego schorzenia to przede wszystkim:
- ból oczu;
- ból głowy;
- pogorszenie ostrości widzenia;
- brak możliwości skupienia wzroku na bliskich lub oddalonych obiektach;
- zmęczenie oczu;
- uczucie piasku pod powiekami.
Jeżeli doświadczasz takich problemów, skonsultuj się ze specjalistą. W sytuacji, gdy mięsień rzęskowy nie może prawidłowo oddziaływać na soczewkę, skurcz akomodacyjny nie może zachodzić w prawidłowy sposób. Zwykle objawy pojawiają się u osób po 40. roku życia, chociaż nie jest to regułą.
Zaburzenia mogą przyjmować różną formę. Badanie akomodacji oka pozwala ustalić, z jakim konkretnie schorzeniem ma się do czynienia. Dzięki temu specjalista może wdrożyć odpowiednie leczenie.
Najczęstsze zaburzenia akomodacji:
- spazm akomodacyjny;
- ociężałość akomodacji;
- męczliwość akomodacji;
- niedostateczna akomodacja.
Ponadto wyróżnia się jeszcze całkowity brak reakcji na przeniesienie wzroku na inny obiekt. To tak zwany paraliż akomodacyjny. Jest to skrajna forma schorzenia, która pojawia się w wyniku porażenia mięśnia rzęskowego w wyniku urazu, choroby lub przyjmowania niektórych leków.
Przyczyny zaburzenia akomodacji oczu
Z wiekiem soczewka staje się coraz mniej elastyczna. Proces ten zaczyna się po 40. roku życia i jest naturalny, chociaż u różnych osób występuje z odmiennym nasileniem. Proces ten postępuje stopniowo do około 60-70. roku życia. Po tym czasie soczewka całkowicie traci swoją elastyczność. Objawia się to przede wszystkim problemami z widzeniem bliskich obiektów. Takie zjawisko to starczowzroczność i należy je każdorazowo skonsultować ze specjalistą – szybka reakcja pozwala zmniejszyć jego szkodliwy wpływ i dłużej utrzymać wyraźne widzenie.
Pacjenci cierpiący na inne choroby oczu lub urazy głowy są bardziej narażeni na niekorzystne zmiany akomodacji oka. Także osoby nadużywające alkoholu i innych używek muszą liczyć się z tym, że nie będzie to obojętne dla ich wzroku.
Na zaburzenie w postaci spazmu akomodacyjnego, czyli nadmiernego skurczu mięśnia rzęskowego, narażone są osoby, które często pracują przy obiektach znajdujących się w pobliżu jak na przykład ekran komputera. Są to przede wszystkim pracownicy biurowi, ale też dzieci i młodzież w wieku szkolnym. Nadmierne korzystanie z telefonu również może wywoływać zaburzenia mięśni oka.
Główne przyczyny nadmiernej akomodacji:
- stres;
- uraz gałki ocznej;
- udar;
- działanie niepożądane przyjmowanych leków;
- reakcje psychosomatyczne na nadmierną ilość bodźców.
Jeżeli młody pacjent nie skorygował wady wzroku (szczególnie dalekowzroczności), jest znacznie bardziej narażony na problemy z akomodacją w przyszłości.
FAQ
Jaka jest różnica pomiędzy akomodacją a astygmatyzmem?
Chociaż w obu przypadkach mówimy o schorzeniu oczu, akomodacja to proces, który zachodzi w oku, podczas gdy astygmatyzm to wada kształtu rogówki lub soczewki. Akomodacja pogarsza się z wiekiem, natomiast astygmatyzm zwykle jest obecny od urodzenia lub rozwija się w dzieciństwie.
Leczenie obu schorzeń wymaga noszenia innych okularów. Akomodację można korygować okularami progresywnymi, dwuogniskowymi lub do czytania oraz soczewkami kontaktowymi progresywnymi, podczas gdy astygmatyzm zazwyczaj koryguje się okularami lub torycznymi soczewkami kontaktowymi korygującymi nieregularny kształt.
Obie wady mogą powodować zmęczenie oczu i bóle głowy. Jedno i drugie schorzenie prowadzi do pogorszenia widzenia, rozmycia obiektów i osłabienia wzroku. Chcąc ustalić, z którym z nich ma się do czynienia, trzeba poddać się badaniu.
Co zrobić, gdy wykryjemy u siebie problemy z akomodacją oczu?
Jeśli podejrzewasz u siebie problemy z akomodacją oczu, ważne jest, abyś jak najszybciej skonsultował się ze specjalistą. Optometrysta przeprowadzi badanie wzroku, aby określić przyczynę problemu i wskaże odpowiednie leczenie.
Lekarz może zalecić nie tylko okulary korekcyjne. Warto też wykonywać ćwiczenia akomodacji oka, dzięki którym spowolnisz rozwój zaburzenia.
Wizyta u specjalisty to nie wszystko. Możesz też wprowadzić zmiany w swoim trybie życia:
- zadbaj o odpowiednie oświetlenie podczas czytania i wykonywania pracy w bliży;
- rób regularne przerwy podczas czytania lub pracy przy komputerze;
- stosuj nawilżające krople do oczu;
- unikaj nadmiernego wysiłku oczu, jeśli to możliwe.
Pamiętaj, że żadne domowe metody nie zastąpią wizyty u okulisty lub optometrysty. Wcześnie wykryta dysfunkcja akomodacji daje szansę na zmniejszenie związanego z nią dyskomfortu.
Podsumowanie
Leczenie zaburzeń wzroku zawsze musi odbywać się pod opieką lekarza-specjalisty. Chociaż utraty elastyczności soczewki wraz z wiekiem nie da się uniknąć, dzięki odpowiedniemu działaniu da się zmniejszyć negatywny wpływ tego procesu na komfort życia i wykonywanie codziennych czynności. Jeżeli zauważasz u siebie trudności z czytaniem z bliska, Twoje oczy nadmiernie się męczą lub musisz odsuwać od siebie obiekty, żeby widzieć je wyraźnie, skontaktuj się z lekarzem i poddaj się badaniom.
